Help, is mijn hond dominant?

De dominantie theorie.

 

• Mijn hond rijdt soms tegen de benen van de kinderen aan. Mijn buurvrouw zegt dat ik een dominante hond heb.
• Mijn hond trekt, mijn vader zegt dat ik hem hard aan moet pakken want hij is dominant.
• Mijn hond plast ineens weer in huis, is hij nu dominant?
• Mijn hond gromt als hij van de bank af moet, mijn man zegt dat we een hele dominante hond hebben. Nu ben ik ontzettend bang dat hij agressief naar ons wordt.
• Mijn hond valt uit naar andere honden, bij de dierenwinkel zeggen ze dat hij dominant is.

Ook de onderstaande gedragingen wordt door ‘men’ beschreven als dominant gedrag dat je direct de kop in moet drukken. 

• Opspringen.
• Op de bank willen.
• Niet van de bank willen.
• Voor op lopen.
• Trekken aan de lijn.
• Eerst door de deur.
• Grommen naar eigenaar.
• Uitvallen aan de lijn.
• Grommen naar andere honden.
• Weglopen
• Bang in een hoekje blaffen
• En zoveel meer gedragingen

Zomaar een greep uit de dagelijkse opmerkingen die we van eigenaren horen. Het lijkt wel of iedereen een antwoord heeft op het probleem van een eigenaar. Namelijk de hond is dominant.  

Met ‘men’ bedoelen wij alle mensen die geen opleiding hebben gedaan en die niet ‘hond-gerelateerde’ wetenschappelijke onderzoeken/lezingen/opleidingen volgen. Mensen die dit namelijk wel doen weten waarom een hond doet zoals hij doet en verklaren het gedrag dat ‘men’ als dominant omschrijft vaak op een hele andere manier.

In deze hand-out wil ik jullie graag het begrip dominantie nader uitleggen.

Laten we bij het begin beginnen. Hoe is het gekomen dat veel gedrag dat een hond vertoont onder dominantie wordt weggezet?

Het antwoord op deze vraag is het volgende: wolvenbioloog David Mech wilde in het verleden een onderzoek doen naar wolven in het wild. Hij zette daarom wolven bij elkaar op een stuk grond en ging toen observeren. Hij kwam snel tot de conclusie dat er veel agressie onderling

Was. Er werd veel gevochten om voer en dergelijke. Al snel was de term “dominant” geboren.

Hij maakte (tot zijn eigen grote spijt) een enorme grove fout, want hij bootste niet de natuurlijke habitat van de wolf na, maar zette iets in scene.

De natuurlijke habitat van een wolf is het gezin. Vader, moeder met hun kinderen en met een eigen territorium dat veel groter is dan wat Mech had gereserveerd voor zijn onderzoek, dus ook meer te eten voor de wolven.

Je kunt je voorstellen als je op een te klein stuk grond zit, met relatief te weinig eten én met vreemde dieren die je niet kent, dat je je dan heel anders gedraagt dan als je daar alleen met je ouders, je broertjes en zusjes bent. Dus werd er al snel agressie ingezet om toch aan eten en een goede slaapplek te komen.

Mech kwam er al snel achter dat hij een grove fout had gemaakt maar helaas waren de termen Alfadog en dominantie al geboren. Die termen suggereren dat een hond altijd probeert om op te klimmen naar de top.
Terwijl een roedel bestaat uit een vader, moeder en hun kinderen die samenleven zonder agressie.

https://www.youtube.com/watch?v=tNtFgdwTsbU

Helaas…nam de hele wereld deze term in no-time over, ondanks dat Mech door het slijk ging en zijn fout openlijk erkende, was het kwaad al geschied. Zo vond iedereen dat honden dominante wezens waren, die je moet onderdrukken en dat is helaas tot de dag van vandaag nog steeds zo voor heel veel mensen.

 

Tijd voor verandering!

Want wat zijn nu de juiste observaties van wolven in het wild?

• Wolven zijn een familie.
• Er is een structuur maar niet op basis van conflict.
• Er zijn zelden fysieke conflicten. Reden voor eventueel conflict is ‘resources holding.’ *
• Jongvolwassenen stichten een eigen roedel.

Resourcesholding* betekent niets anders dan dat je iets graag wilt hebben/houden. Bijvoorbeeld je hebt een bal en die dreigt iemand van je af te pakken. Dat kan een reden zijn voor een hond om te gaan grommen. Daar zit dus qua gedrag verder niks achter behalve dat hij dol is op de bal en hij wil die houden.

Dus eigenlijk zeggen we hier dat er juist (bijna) geen agressie is. Als die er wel is dan gaat het om iets dat ze graag willen hebben of houden. Niet omdat ze op willen klimmen in de roedel.

Er is wel een structuur maar niet op basis van conflict. Hoe zit werkt dat dan? Vader wolf dwingt de welpen niet om te luisteren, maar de jonge welpen luisteren uit zichzelf. Respect wordt niet afgedwongen maar “gegeven.”

Wauw…, zoveel mooier dan dat we eigenlijk dachten.

Conclusie: Er is geen enkel wetenschappelijk onderzoek dat zegt dat wolven/honden alleen maar bezig zijn om op te klimmen in de roedel. Het tegenovergestelde is echter waar. Wolven leven in een roedel, en leven in een roedel betekent samenwerken. Samenwerken betekent dat je elkaar nodig hebt om eten te krijgen. Je kan je voorstellen als je onderling ruzie aan het maken bent en fysieke schade aanricht, dat je niet meer kan samenwerken in die roedel omdat er een dier/onderdeel wordt uitgeschakeld. Je hebt elk lid van de roedel nodig om aan eten te komen. Dus elkaar beschadigen is niet handig en gebeurt dus ook praktisch niet. Is er wel een conflict dat komt dit bijna altijd door resource holding.

Hoe kunnen we dan wel gedrag verklaren dat “men” anders maar al te graag dominant noemt?

Door eerst jezelf aan te wennen dat bij alles wat je hond doet je niet direct denkt/roept dat het dominant gedrag is of luistert naar iemand die zegt dat het dominant gedrag is. Daar moet je vanaf anders blijf je in het cirkeltje rondraaien.

Wetenschappelijk onderzoek heeft bewezen dat alle zoogdieren (dat zijn wij natuurlijk ook) in de basis dezelfde emoties hebben.

• Woede  
• Verdriet  
• Angst
• Plezier

Als je vanuit die emoties gaat kijken dan kom je al snel tot de conclusie dat je gedrag ook anders kan uitleggen dan alleen dominant. Samen met onderstaande kom je er al snel achter waarom een hond reageert zoals hij doet?

• Band en relatie. Als je een goede relatie met je hond/dier hebt zijn er vaak minder problemen. Je tolereert meer van elkaar. Heb jij geen goede band met je hond dan zal je ook meer met gedragsproblemen te maken krijgen. Dit is omdat je hond minder happy is met de situatie. Ook jouw hond wil zich prettig voelen.
• Resource holding. Iets wat de hond belangrijk vindt. Slaapplek, voer, bank, eigenaar, bot. Dit vindt hij belangrijk genoeg om te krijgen/houden. Dus ook om zijn lip op te trekken of erger. Waarom mag een hond niet laten weten dat hij graag iets wil? Het is aan ons om het in goede banen te leiden door een “los” aan te leren of je zorgt dat je de situatie beter in de hand hebt. Door er bijvoorbeeld voor te zorgen dat hij datgene überhaupt niet krijgt wat hij graag wil of je laat hem met rust als hij het al heeft.
• Leerprincipes. Bijvoorbeeld als een hond geleerd heeft dat hij als hij op de bank ligt er weer af wordt gestuurd. Of een botje wordt hem elke keer afgepakt. Dit kan belangrijk genoeg zijn om te gaan grommen.  Maar dit kan ook op basis van plezier. Als ik op de bank lig komt de ‘baas’ mij kroelen. Als gedrag iets prettigs oplevert dan wordt het herhaald en levert het niet iets prettigs op dan stopt het gedrag. De hond bepaalt hierin of het prettig is of niet. Niet de eigenaar.

Emoties, band & relatie, resource holding en leerprincipes spelen dus een belangrijke rol in het gedrag van de hond.

Hoe verklaar je dan de volgende gedragingen met hetgeen je net geleerd hebt, en welke emotie?

• Opspringen?
• Op de bank liggen?
• Trekken aan de lijn?
• Voorop willen lopen?
• Eerst door de deur?
• Uitvallen aan de lijn?
• Bijten?
• Grommen naar andere honden?

Opdracht: Probeer zelf eens te bedenken vanuit welke emotie en motivatie de hond de voorgaande gedragingen zou kunnen laten zien.

Wat het zou kunnen betekenen! Er kunnen meerdere redenen zijn waarom hij iets doet, maar de onderstaande redenen kunnen aan de orde zijn.

• Opspringen: Je hond is blij en wil je begroeten
• Op de bank liggen: Dit ligt lekker zacht en ruikt heerlijk naar de baas.
• Trekken aan de lijn: Hij heeft 4 poten en is nu eenmaal veel sneller dan wij en is daarnaast super blij dat hij naar buiten mag. Hij ruikt veel beter dan ons. Wij hebben sommige rassen zelf juist zo gefokt. Denk maar aan de husky’s en jachthonden die voorop moeten lopen om te trekken of wild moeten opsporen.
• Eerst door de deur: de hond is blij ik mag eruit. Is het handig? Nee uiteraard niet, maar dit kan je prima trainen.
• Uitvallen aan de lijn: Angst! In heel veel gevallen is het angst! Daarnaast kan het frustratie zijn en boosheid. Samen met de leerprincipes (een andere hond betekent een ruk aan de lijn of een andere correctie van de baas) maakt het vaak nog erger.
• Bijten: Boosheid, woede, angst.
• Grommen naar andere honden? Kan jij deze invullen? Woede, angst, frustratie, boosheid.

Er zijn ook honden die gaan rijden als er een stress volle situatie is, of het emmertje is vol. Bij stress komen er allerlei hormonen vrij waaronder testosteron. Dat is een reden waarom ze gaan rijden. Daarnaast kan een hond natuurlijk rijden door lust. Dominantie heeft er in ieder geval niks mee te maken.

Als je bij elke gedrag eerst kijkt naar de band & relatie, resources holding en leerprincipes erbij en daarnaast kijkt naar een emotie die erbij komt, dan kom je er misschien al snel achter waarom de hond doet zoals hij doet.

Voorbeelden:

• Op de bank liggen: De hond ligt heerlijk op de bank en elke keer als jij ziet dat hij op de bank ligt dan stuur je hem eraf. Na een aantal keer heeft de hond geleerd (leerprincipes) als jij eraan komt moet hij eraf. Hij vindt dit plekje zo belangrijk dat hij ertoe in staat is om het te verdedigen. Band & relatie kan hierin meespelen maar hoeft niet per se. Er zijn mensen die hebben een hele goede band met hun hond maar de hond vindt het in dit geval ontzettend belangrijk om hier te blijven liggen. Emotie kan boos, woede of gefrustreerd zijn.

• Opspringen: Je hond wil je graag begroeten. (Band & relatie) Als hij in het begin leert (leerprincipes) dat opspringen hem het juiste oplevert (aandacht) dan zal hij dat gedrag gaan herhalen. De emotie hier is blij.

Er zijn ook honden die grommend over een andere hond gaat staan of grommend over kinderen staan. Of een poot op de kop of schouder leggen. Wij noemen dat intimiderende handelingen bedoelt om een punt te maken. Ga weg, ga niet door, ik moet je niet, uitproberen tot hoever hij kan gaan en ga zo maar door.

Moet je dit toelaten? Dat ligt aan de situatie. Is het een volwassen hond die een intimiderende handeling uitvoert bij een pup die maar door en doorgaat, dan zou ik de overweging maken om de pup te laten leren dat je niet zomaar bij elke hond in de vacht kan hangen. Zo maak je in elke situatie een afweging. Maar om het pupje nu als dominant te omschrijven gaat natuurlijk veel te ver. Hij is aan het uitproberen. Komt hij een andere hond tegen dat heb je kans dat hij dit gedrag helemaal niet vertoont. Dus in de eerste situatie vertoonde hij intimiderend gedrag maar in de volgende juist helemaal niet.

Doet hij dit bij een kind? Dan moet je de hond natuurlijk leren dat dit niet mag en je moet je afvragen wat ging eraan vooraf? Zat het kind op het kleedje van de hond? Of aan zijn voer? Was hij de hond aan het knuffelen? Ook hier moet je managen. Denk aan band & relatie, resource holding, emoties en leerprincipes. Als jouw hond leert dat kinderen hem elke keer zomaar kunnen knuffelen terwijl hij dat niet fijn vindt dan geef hij wel zijn grenzen aan. Daarnaast als hij over een kind heen staat te grommen en dit geeft hem een goed gevoel dan gaat hij dat gedrag herhalen natuurlijk. Als een puppy niet leert dat hij begrensd kan worden dan gaat hij ook maar door. Hier moet je als eigenaar wel wat mee.

Zeker en minder zeker of zelfs onzeker!

De ene hond staat meer zelfverzekerd in het leven dan de andere. Dit kan echter per situatie weer verschillen. Dit wil niet zeggen dat je per definitie een zekere hond of juist onzekere hond hebt. Maar dit kan wel meespelen in zijn gedrag.

Er zijn dus andere verklaringen van ongewenst gedrag dan alleen maar dominantie!

• Onderliggende emotie.
• Relatie/band.
• Leerervaringen.
• Resource Holding.

Leer dit lijstje uit je hoofd en kijk goed naar je hond. Als jij beseft dat je hond niet alles doet om maar hoger in die rangorde te komen en jij door hebt dat hij misschien juist wel heel bang/boos is dan kan je hem ook veel beter helpen.

 Heel veel plezier samen met je hondenmaatje. Diliana Bruins-Drenth- Maddies Hondenschool.